İstanbul’da 65 Okul Projesi

İstanbul’da 65 Okulun Depreme Güvenli ve Yenilikçi Eğitim Modelleriyle Dönüşümü

İstanbul Sismik Riskin Azaltılması ve Acil Durum Hazırlık Projesi (İSMEP) kapsamında geliştirilen İPKB Okulları Projesi, kent genelinde 65 eğitim yapısının güçlendirilmesini ve dönüştürülmesini içermektedir. Bu süreç, yalnızca teknik bir operasyon değil; aynı zamanda güvenli, esnek ve geleceğe hazır okullar tasarlayarak hem deprem riskine hem de değişen eğitim anlayışlarına yanıt verme girişimidir.

Kentsel Bağlam ve Deprem Gerçeği

Dünyanın en yüksek deprem riskine sahip metropollerinden biri olan İstanbul’da önümüzdeki yıllarda büyük bir deprem olasılığı oldukça yüksektir. Bu riskle başa çıkmak için İstanbul Valiliği bünyesinde kurulan İstanbul Proje Koordinasyon Birimi (İPKB), özellikle eğitim yapılarının güvenliğini önceliklendirerek çocukların ve öğretmenlerin yaşam güvenliğini ve kamusal sürekliliği sağlamayı hedeflemektedir.

Fonksiyonel Organizasyon ve Proje Süreci

Proje çok aşamalı bir süreçle yürütülmektedir:

• Belgeleme ve Alan Çalışmaları: imar verilerinin toplanması, arazi etütleri, saha çalışmaları.
• Tasarım ve Onay: konsept ve uygulama projelerinin hazırlanması; jeoteknik, mekanik, elektrik ve altyapı planlarıyla desteklenmesi.
• Uygulama: FIDIC standartları doğrultusunda restorasyon veya yeniden inşa süreçlerinin gerçekleştirilmesi.

Tüm bu aşamalarda temel ilke, yalnızca depreme dayanıklı yapılar değil; aynı zamanda öğrenci odaklı, nitelikli eğitim çevreleri üretmektir.

Dinamik Eğitim Modelleri

2023’te anaokuluna başlayan bir çocuğun 2045’te üniversiteye hazırlanacağı düşünülerek, eğitim yapıları durağan yapılardan çok esnek, öğrenci merkezli ve katılımcı mekanlar olarak tasarlanmaktadır. Sınıf düzenleri, dolaşım alanları ve açık bahçeler; yaratıcılığı, sorumluluk bilincini ve iş birliğini teşvik edecek biçimde kurgulanmıştır. Pasif enerji sistemleri, modüler derslikler ve şeffaf planlama yaklaşımı öğrenciyi yalnızca zihinsel değil, tüm duyularıyla besleyen bir öğrenme ortamı sağlamaktadır.

Okulun Mahalle Donatısı Olarak Rolü

Her okul, yalnızca eğitim yapısı değil aynı zamanda mahalle için bir sosyal merkez olarak ele alınmaktadır. Ders saatleri dışında da kullanılabilecek spor alanları, kültürel mekanlar ve açık alanlar; yaşam boyu öğrenme ve toplum etkinlikleri için yeni imkanlar sunmaktadır.

Arazi ve Mimari İlkeler

Mimari yaklaşım, arazinin topoğrafyasına uyum ve yoğun kentsel dokuda açık alanların en üst düzeyde korunması üzerine kuruludur. Doğru yönlenme, doğal ışık ve havalandırma ön plandadır. 8×8 m derslik modülleri üzerine kurulan modüler sistem, esnek, ölçeklenebilir ve fonksiyonel çözümler sağlamaktadır.

İPKB Programından Seçilmiş Okul Projeleri

İstanbul genelinde dönüştürülen 65 okul kapsamında, farklı ölçeklerde ve farklı eğitim ihtiyaçlarına yanıt veren çok sayıda yapı tasarlanmıştır. Aşağıda programın çeşitliliğini ve işlevsel uyarlanabilirliğini yansıtan sekiz örnek okul sunulmaktadır:

1. Sarıyer Gümüşdere Okul Kompleksi – Sarıyer / İstanbul
Arsa Alanı: 9.954 m² | İnşaat Alanı: 8.265 m²
2 bodrum + zemin + 1 kat
6 anaokulu sınıfı, 9 ilkokul sınıfı, 9 ortaokul sınıfı

2. Tuğrulbey Lisesi – Tuzla / İstanbul
Arsa Alanı: 5.107,14 m² | İnşaat Alanı: 9.825,03 m²
2 bodrum + zemin + 3 kat
24 derslik

3. Vala Gedik Özel Eğitim Merkezi – Tuzla / İstanbul
Arsa Alanı: 6.718,40 m² | İnşaat Alanı: 10.522,25 m²
1 bodrum + zemin + 2 kat
13 derslik, 4 büyük atölye, 8 küçük atölye

4. Burhan Felek Lisesi – Üsküdar / İstanbul
Arsa Alanı: 8.847,50 m² | İnşaat Alanı: 5.351,41 m²
2 bodrum + zemin + 2 kat
20 derslik

5. Çatalca Çanakça İlkokulu – Çatalca / İstanbul
Arsa Alanı: 3.817,59 m² | İnşaat Alanı: 7.352,78 m²
1 bodrum + zemin + 3 kat
22 derslik, 3 anaokulu birimi

6. Nergiz Anaokulu – Küçükçekmece / İstanbul
Arsa Alanı: 1.492,87 m² | İnşaat Alanı: 2.021,41 m²
1 bodrum + zemin + 1 kat
8 derslik

7. Bayrampaşa Cevatpaşa İlkokulu – Bayrampaşa / İstanbul
Arsa Alanı: 7.198,64 m² | İnşaat Alanı: 2.879,46 m²
2 bodrum + zemin + 3 kat
24 derslik

8. Şişli Anadolu Lisesi – Şişli / İstanbul
Arsa Alanı: 3.817,59 m² | İnşaat Alanı: 6.759,51 m²
1 bodrum + zemin + 4 kat
20 derslik

Sonuç

İPKB Okulları Projesi, depreme dayanıklılık, eğitimde yenilikçilik ve toplumsal bütünleşmenin tek bir vizyon içinde buluştuğu bir model ortaya koymaktadır. 65 okulun güvenli, dinamik ve kapsayıcı mekanlar olarak yeniden tasarlanmasıyla, İstanbul’un eğitim altyapısı için örnek teşkil edecek çoğaltılabilir bir yaklaşım geliştirilmiştir.